Amsterdam staat wereldwijd bekend als de stad waar alles mag. Maar mag echt alles? Mag je naakt op de fiets stappen om een festival te bezoeken? Is topless zonnen in het Vondelpark toegestaan? Mogen toeristen (al dan niet onder invloed) poedelnaakt onze stad bezoeken?
Als je Amsterdammers (en bezoekers) vraagt naar het antwoord krijg je wisselende reacties. Dat is logisch. Duidelijke regels rondom het naakt door de stad bewegen zijn er eigenlijk niet.
En dat er geen duidelijke regels zijn maakt maakt het interessant. Want wanneer kan je een boete verwachten en wanneer niet? Zo werd afgelopen week nog een naakte meneer op de foto vastgelegd voordat hij op de Keizersgracht de gracht in sprong.
Op Twitter ontstond al snel de discussie: mag het wat deze man doet? Het antwoord: hij kan er een boete voor krijgen, in de meeste gemeenten zou hij er een boete voor hebben gekregen, maar op de Keizersgracht waarschijnlijk niet. Verwarrend? Ja. En dat heeft een reden.
Waarom is het zo lastig om te zeggen of naaktloperij is toegestaan?
Het antwoord lijkt in beginsel heel simpel: naaktlopen is in Nederland door de wetgever verboden en daar kan je een stevige boete voor krijgen (artikel 430a sr):
Artikel 430a Hij die zich buiten een door de gemeenteraad als geschikt voor ongeklede openbare recreatie aangewezen plaats, ongekleed bevindt op of aan een voor het openbaar verkeer bestemde plaats die voor ongeklede recreatie niet geschikt is, wordt gestraft met geldboete van de eerste categorie.
Het antwoord lijkt echter simpel. Het artikel doet namelijk precies het tegenovergestelde dan op het eerste gezicht lijkt. Het geeft de gemeenteraad de mogelijkheid om plekken aan te wijzen die *nadrukkelijk* geschikt zijn voor naaktrecreatie. Tegelijkertijd staat het inwoners toe overal naakt te recreëren zolang die op of aan een voor het openbaar verkeerde bestemde plaats geschikt is voor ongeklede recreatie. Feitelijk stelt het artikel naaktloperij niet strafbaar, maar beschermt het juist de naaktrecreanten tegen de gemeente.
In Amsterdam zijn er maar een paar plekken aangewezen voor naaktrecreatie (bij ’t Twiske en Gaasperplas). Dat betekent niet dat naaktloperij of naaktrecreatie buiten die gebieden niet is toegestaan. Uiteindelijk bepaalt de rechter of een locatie wel of niet geschikt is. De vraag die daarbij een belangrijke rol speelt: zijn er mensen in de buurt die niet op de aanblik van bloot gerekend hadden en daar aanstoot aannemen? Het gaat erom wat in die omgeving als ‘normaal’ beschouwd wordt. Dat de handhaver het naakt zijn ongepast of aanstootgevend vindt is op zichzelf genomen niet voldoende.
Schennis van de eerbaarheid en streakende studenten
Wanneer naaktloperij gepaard gaat met seksuele geladen gedrag levert dat vaak een schennis van de eerbaarheid (art 239 sr). Dit is een zedendelict. Denk bijvoorbeeld aan seksrecreanten (mensen die in het openbaar seks hebben), mensen die in de openbare ruimte masturberen of potloodventers. De rechter heeft bepaald dat ‘niet de naakte verschijning in het openbaar als zodanig, maar de omstandigheden waaronder dat geschiedt, maakt dat er sprake is van openbare schennis van de eerbaarheid’.
Studenten die door de Kalverstraat streaken kunnen ook beboet worden. Niet voor naaktloperij of schennis van de eerbaarheid maar voor baldadig gedrag en het verstoren van de openbare orde. Toeristen die zich ontkleed / schaars gekleed misdragen kunnen ook op een dergelijke boete rekenen. Verstoring van de openbare orde is geen vastomlijnd begrip. Daarbij wordt ook uitgegaan van wat ‘normaal’ is en welk gedrag dat verstoort.
Nieuw-West en de Wallen
Wat als normaal beschouwd wordt op de Wallen hoeft niet normaal te zijn in Amsterdam Nieuw-West. In sommige delen van Amsterdam zal niemand aanstoot nemen aan iemand die topless zont op haar balkon. In andere delen van de stad is het goed mogelijk dat het tot flinke beroering leidt. Dat heeft ook te maken met de verschillende bevolkingssamenstellingen. Een persoon die (zichtbaar) topless wil zonnen moet daar rekening mee houden. Zelfs als deze persoon dat vanaf haar eigen balkon doet.
Naakt op de fiets
Hoe zit het dan met naaktfietsen? De gemeente maakt op haar website reclame voor de Naked Bike Ride. Een jaarlijks terugkerend fenomeen waarbij honderden naakt op de fiets stappen:
https://evenementen.amsterdam.nl/evenementen/2020/07/fietsmanifestatie/
Bloot tijdens parades en demonstraties wordt door de rechter nadrukkelijk toegestaan. Omdat toeschouwers weten wat ze kunnen verwachten is het geen probleem. Maar wat als je in je eentje op een doordeweekse dag naakt op je fiets wil stappen?
Een citaat uit BNNVARA: ik ging naakt naar het Milkshake Festival:
Ik verheug me op het dansen zonder ondersteuning van een BH, met mooie naakte mensen om mij heen. Omdat naakt op de fiets zitten me niet heel prettig lijkt en ik me bovendien kan voorstellen dat niet heel Amsterdam zit te wachten op mijn blote billen trek ik nog keurig een feestoutfit aan met het plan deze tijdelijk te kunnen verruilen voor mijn Evakostuum op het festival
En inderdaad. Omdat niet heel Amsterdam zit te wachten op een paar blote billen op een fiets kan naaktfietsen (buiten de bike ride om) tot beroering leiden. Dat betekent niet dat perse verboden is, maar je kan er afhankelijk van de omstandigheden wel een boete voor krijgen. Dat is verwarrend. Niet in de laatste plaats voor de fietser zelf. Uiteindelijk is het dan aan de rechter of die terecht is.
In Amsterdam-Centrum is men wel wat gewend. In die omgeving zal meer zijn toegestaan dan in veel andere gemeenten. Maar dat betekent niet dat elke plek in Amsterdam zo vrijzinnig is. Nu Amsterdammers tabak hebben gekregen van het losbandige gedrag van veel toeristen zou het goed kunnen zijn dat wat vandaag nog gedoogd wordt, morgen al beboet wordt.
In welke buurt durf jij het aan om naakt of topless te zonnen?
Uitgelichte afbeelding: Publiek “naakt” van Hubert van Lith (1932) in Amsterdam West. By Marion Golsteijn – Own work, CC BY-SA 3.0.
[section label=”Media Left” bg_color=”rgb(193, 193, 193)” bg_overlay=”rgba(255, 255, 255, 0.85)” padding=”60px”] [row style=”large” v_align=”middle”] [col span=”6″ span__sm=”12″] [ux_image id=”282″] [/col] [col span=”6″ span__sm=”12″ align=”left”]Lokale regelgeving kan verwarrend zijn. Voor ondernemers, bewoners maar soms ook voor gemeenten zelf. De afspraken die wij met elkaar maken zijn niet altijd duidelijk.
Daar help ik graag bij!
[/col] [/row] [/section]
