Is een “baarbonus voor witte kinderen” in Nederland denkbaar?

Een filmpje van Kim van Sparrentak (GL) ging viral. Zij vroeg aandacht voor vrouwenrechten en deed de uitspraak dat in “heel veel landen een soort van baarbonus wordt ingesteld om maar witte kinderen te krijgen”.

De uitspraak doet veel stof opwaaien. Het is ook een uitspraak die snel ‘gefactcheckt’ kan worden. Het enige Europese land dat openlijk er voor uit komt een familiebeleid te hanteren dat gebaseerd is op nationaliteit is Hongarije:

Volkskrant: Hoe Orban de Hongaarse vrouwen aanmoedigt om meer kinderen te krijgen.

Dat is in ieder geval één land, maar dat zijn er niet ‘heel veel’. Hongarije wordt daarnaast geplaagd door een braindrain. Hongaarse jongeren verlaten massaal het land om hun geluk elders in Europa te beproeven. Dat heeft niet alleen een nadelig effect op het bevolkingsomvang maar op het vruchtbaarheidscijfer. Het vruchtbare deel van het land wandelt de deur uit.

Ziet mevrouw van Sparrentak spoken? Nee. Er is wel degelijk meer aan de hand:

  • Er is sprake van een Europees probleem waar een oplossing voor gezocht moet worden
  • De oplossing die ‘immigratie’ bevat is politiek onverkoopbaar
  • Demografie zal in 2020 / 2021 een actueel politiek thema worden

Progressieve en conservatieve organisaties hebben afgelopen jaren veel tijd geïnvesteerd in het politiek agenderen van seksualiteit in de samenleving.

Dat conflict heeft een onderbelicht bijeffect: wat eerst taboe was, is nu bespreekbaar.

En ja. Het is zeer goed mogelijk dat controversiële voorstellen afkomstig van de politieke flanken hun weg vinden binnen dat debat. In dit artikel laat ik zien hoe dat kan.

Europees probleem

Ook Nederland kent net als de andere Europese landen een relatief laag vruchtbaarheidscijfer. In 2018 lag dat op 1.59 kind per vrouw. Dat is ver beneden de waarde om de populatie op natuurlijke wijze op peil te houden.

Europese landen stellen inderdaad maatregelen in om dat cijfer omhoog te krijgen. Denemarken haalde in 2015 het wereldnieuws met hun “Do it for Denmark”-campagne.

Een koddig filmpje waarin Denen aangespoord werden om kinderen te krijgen in strijd tegen het lage vruchtbaarheidscijfer. Negen maanden later stonden de kranten vol van ‘de babyboom’ die naar verluidt ontstaan was.

Andere landen als Turkije en Italië hebben ook al maatregelen genomen. Het probleem wordt door heel Europa (h)erkend alleen de maatregelen staan nog in de kinderschoenen.

Immigratiepolitiek te beladen

Natuurlijk zijn er ook andere manieren hoe de bevolking kan blijven groeien. Bijvoorbeeld door immigratie. Dat voorstel kan doorgaans op weinig enthousiasme rekenen onder de bevolking. Sterker nog, het voedt een heel ander probleem.

De angst om ‘omgevolkt’ te worden zit er bij een groot deel van de Europese bevolking goed in. Volgens critici is dat een ‘extreemrechtse complottheorie’ maar immigratiedeskundige Leo Lucassen noemt dat deze sinds 9/11 en Trump wel is genormaliseerd. Opmerkelijk is dat veel bloedige aanslagen gepaard gingen met manifesten van de schutters waarin er gewezen werd op ‘de omvolking’.

Dergelijke aanslagen zouden de theorie controversieel en onbespreekbaar moeten maken voor gevestigde politici. Het omgekeerde gebeurt juist.

Volgens onderzoekers van het Verwey-Jonker instituut hanteren politici van het FVD en de PVV regelmatig deze theorie. Harm Beertema (PVV) sprak in 2017 al van omvolking van Rotterdam en van het Avondland.

Dat een controversiële theorie die gekoppeld is aan aanslagen zo een draagvlak kan hebben binnen de parlementaire politiek is tekenend voor de weerzin tegen immigratiepolitiek. De kans is klein dat beleidsvoorstellen die immigratie als oplossing aandragen op draagvlak kunnen rekenen.

Bewijs voor die stelling is snel gevonden. Toen D66 deze week voorstellen deed die deze kant op leken te wijzen, ontplofte het land. (Elsevier: plan van D66 voor gastarbeiders valt volledig verkeerd)

Demografie

Dankzij de inspanningen van demograaf Jan Latten, die al jarenlang pleit voor meer aandacht voor dit onderwerp, staat bevolkingssamenstelling op de politieke agenda. In 2018 is er door premier Rutte een onderzoek toegezegd waarvan volgens de planning dit voorjaar (2020) de resultaten bekend worden (Kamerbrief).

In de verkiezingen van 2016 kwam de SGP al met het voorstel om een “baarbonus” van 1000 euro in te voeren. Toen kon dit plan nog op weinig bijval rekenen. Inmiddels is het vruchtbaarheidscijfer verder gedaald. Concreet beleid moet echter nog ontwikkeld worden.

Schild & Vrienden

Dat brengt ons bij een ogenschijnlijk niet-gerelateerde ontwikkeling waar ik het in de inleiding al over had. De invloed van ‘controversiële’ stellingen op het publiek debat. Ik beperk mij even tot de invloed van conservatieve zijde:

De Vlaamse jongerenbewegingen Schild & Vrienden (S&V) plaatste deze week de volgende Tweet:

Op het eerste gezicht vallen alleen de Zwadderich van Zweinstein-achtige outfits op. Maar de uiting die erbij staat past in een langere trend binnen de conservatieve flanken. Vrouwelijkheid wordt lijnrecht tegenover ‘feminisme’ gezet.

Schild & Vrienden staat bekend om hun uitgesproken conservatieve opvattingen over het feminisme. Volgens hun leider Dries van Langenhove zou feminisme niet meer nodig zijn. Via social media wordt er regelmatig hard uitgehaald naar ‘linkse feministen’. Ook wordt S&V ervan beschuldigd vrouwenrechtenbijeenkomsten actief te hebben verstoord en gedwarsboomd.

Doorbraak na in opspraak te zijn geraakt

S&V is in opspraak geraakt na een uitzending van het actualiteitenprogramma PANO waarin bleek dat achter de schermen bij S&V racisme, seksisme en het verheerlijken van nazisme welig tiert. Dat maakte de organisatie in één klap behoorlijk controversieel.

Die ‘ontmaskering’ had echter een averechts effect. Dries van Langenhove is verkozen tot federaal parlementslid voor Vlaams Belang in België en S&V is nu de grootste metapolitieke jongerenbeweging van Vlaanderen.

De bekende politicoloog Cas Mudde (‘extreemlinks’ volgens Dries Van Langenhove) meent het te kunnen verklaren: “Ontmaskering heeft zelden geholpen. Van Langenhove maakt expliciet geen deel van het regime. Dus als het regime over hem heem valt, dan doet het gewoon zijn werk en heeft hij daar niet onder de lijden.”

Schild & Vrienden wordt door de fans gezien als een exponent van de conservatieve counterculture. De gevestigde macht (geholpen door de linkse media) hebben als doel om deze tegenmacht zwart te maken. Hoe meer tegenstand er komt vanuit het establishment, hoe meer dat het gelijk van Dries bevestigt.

In een eerdere blog legde ik al a.d.h.v Seth Godin uit waarom uitgesproken opvattingen snel hun publiek bereiken. 

Uitgesproken opvattingen bepalen waar jongeren over praten. Gisteren hield Dries nog een rant op Twitter tegen internetpornografie:

 

Gezien de populariteit van internetpornografie onder jonge mensen lijkt dat een heilloze strijd te zijn. Maar controversieel zijn dergelijke opvattingen allerminst. Op handige wijze worden verschillende thema’s (vrouwelijkheid, conservatisme, pornografie etc.) met elkaar verbonden en uit de taboesfeer getrokken.

Wat je er verder ook van vindt: jongeren praten er met elkaar over en nemen posities in binnen dit debat. Ook posities die behoorlijk radicaal zijn.

Situatie in Nederland

De rechterhand van Thierry Baudet is Frederik Jansen. Hij deed op een JFVD bijeenkomst de volgende uitspraak:

‘Waarschijnlijk hebben jullie heel veel vrienden die onze ideeën verwerpen, die er niets van willen weten, maar vergeet nooit dat onder dat leger van lamgeslagen D66-apaten onze familie driftig wacht. Netflix en pornografie kunnen misschien hun wil bedekken, maar ze kunnen nooit begraven wat in ons allemaal zit. Het is onze taak om ze los te maken. Het is onze taak om echte bevrijding te brengen.’

Daar werd toen flink om gelachen door tegenstanders van het FVD. Maar de thematiek is volledig in lijn met wat wij bij andere Europese conservatieve jongerenbewegingen zien. Nederland vormt geen uitzondering binnen die Europese trend.

De Nederlandse politiek

Immigratie zou het ‘grote thema’ van de verkiezingen van 2021 moeten worden volgens Kabinet Rutte-III.

Het zou mij niets verbazen als de discussie komend jaar stapsgewijs een andere wending gaat krijgen. Niet immigratie maar demografie gaat bepalend worden.

Immigratiebeleid is uiteindelijk te veel verankerd in internationaal verdragsrecht om vanuit Den Haag invloed op uit te kunnen oefenen. Beleid t.a.v vruchtbaarheidscijfers kan wel in Den Haag bedacht worden.

De “baarbonus van de SGP” was in 2016 nog een belachelijk idee. Maar dergelijke conservatieve opvattingen hebben inmiddels een veel groter publiek bereikt dan alleen de orthodox-gereformeerden.

Als de ontwikkelingen die zich nu voordoen doorzetten dan is in 2026 een baarbonus voor Nederlandse vrouwen mogelijk gewoon staand beleid.

Nu maken wij er nog grappen over, maar mevrouw van Sparretak ziet waarschijnlijk geen spoken.

Wat denk jij dat Nederland nodig heeft?

Wat mij betreft een heldere en realistische kijk op gemeentelijk beleid. 

In mijn nieuwsbrief vind je unieke inkijkjes in de Amsterdamse politiek en blijf je op de hoogte van relevante ontwikkelingen op het gebied van participatie en bestuurskunde. Lees je iets dat je interessant vindt? Laat mij het dan weten!

Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief via onderstaand formulier:


    Laurent Staartjes

    Amsterdammer. Socioloog. Bestuursrechtjurist. Gek op koken, squashen en musea. Ik blog over lokale politiek, staatsrecht en de kunst van verhalen vertellen. 

    Volg mij op Twitter of lees meer over mij.

     

    Geef een antwoord

    Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *