Toen ik nog rookte wist ik natuurlijk wel dat roken dodelijk was. Dat stond op elk sigarettenpakje. Dat maakte weinig indruk. In dit artikel vertel ik waarom ik uiteindelijk blijvend gestopt ben met roken. Waarom ik geloof dat mensen zelf het heft in eigen handen moeten nemen. En waarom ik mensen daarbij wil gaan helpen.
Bezoek van de minister
Afgelopen maandag kwam minister Bruins op bezoek bij ons in Amsterdam. In het kabinet Rutte-III is hij minister voor Medische zorg. Minister Bruins gaat over geneeskundige zorg en preventie. Hij had een belangrijke boodschap. Er moet in Nederland wat veranderen.

De minister gaf aan dat de belangrijkste uitdaging binnen de zorg nu het beperken van de zorgkosten is. Dat is al een aantal jaar de topprioriteit en dat is niet verwonderlijk. Het RIVM heeft vorig jaar berekend dat de zorgkosten in 2040 maar liefst 174 miljard zullen bedragen.
Dat is veel geld. Momenteel kost de zorg ongeveer 5500 euro per Nederlander per jaar. Komend jaar is er daardoor 88 miljard per beschikbaar. In 2040 zal dat dus doorgroeien naar 11000 euro per Nederlander per jaar.

De oorzaak daarvan is verklaarbaar: door de vergrijzing zullen de zorgkosten flink stijgen. Momenteel wordt meer dan 50% van het zorgbudget uitgegeven aan 65-plussers en deze groep zal de komende jaren groter worden. Tegelijkertijd stijgen de kosten ook door positieve ontwikkelingen. Wij blijven langer leven en er komen betere medicijnen op de markt.
Preventie
Om de zorg betaalbaar en toegankelijk te houden kunnen wij iets eenvoudigs doen. Meer werk maken van preventie. Als wij gezonder ouder worden stijgt niet alleen de kwaliteit van het leven. De zorgkosten dalen dan ook.
Niet voor niets heeft staatssecretaris Blokhuis vorig jaar Het Nationaal Preventieakkoord afgesloten.

Maar eh.. is dat niet ongelooflijk betuttelend? Mensen hebben toch zelf de vrijheid om te kiezen of ze paffen, zuipen en snacken? Moet de overheid daar een rol inspelen?
Ja. Die vrijheid hebben wij en daar mogen wij heel blij mee zijn. Wij hebben tegelijkertijd ook de vrijheid om keuzes te maken die positief uitpakken voor onze gezondheid. Dat betekent dat wij de regie in eigen handen kunnen nemen. Daarvoor hoeven wij inderdaad niet alleen voor naar de overheid te kijken totdat die met maatregelen komt.
Stoppen met roken
Op 1 januari 2017 ben ik gestopt met roken. Inmiddels ben ik dus al bijna 3 jaar rookvrij.
Mijn reden om te stoppen kwam nadat ik longartsen geïnterviewd had over hun werk. Natuurlijk wist ik daarvoor ook al dat roken dodelijk is. Waar ik nooit bij stil had gestaan is hoe de eindfase van het leven eruit kan zien als je een leven lang rookt.
De medisch specialisten die ik sprak maakten mij dat duidelijk. Zij moesten elke dag slecht nieuws gesprekken voeren met hun patiënten. Dat viel hun zwaar. Het verdriet waar je dagelijks mee te maken krijgt komt als een klap binnen.
Roken is een belangrijke oorzaak van vele kankers. In haar Zomergasten aflevering benoemde Wanda de Kanter het goed: “het beeld dat wij hebben bij rokers zijn jonge, knappe en gezonde mensen.” We denken niet aan de vijftigers en zestigers die na decennia aan roken met ernstige gezondheidsklachten kampen.
Dat beeld liet mij niet meer los. Ik koos ervoor om mijn gezondheid niet langer op het spel te zetten en te stoppen met roken. Ik nam daarmee het heft deels weer in eigen handen.
Verbieden of preventie?
Waarom verbieden wij eigenlijk geen (ongezonde) activiteiten als roken als het zoveel ellende veroorzaakt? Moet de overheid dit probleem niet gaan oplossen?
De frustratie van anti-rook activisten als Wanda de Kanter dat roken nog steeds legaal is, valt te begrijpen. Zij ziet daarin het resultaat van een vernuftige lobby van de tabaksfabrikanten die politici in hun zak zouden hebben zitten. Dat zou gek genoeg een ‘prettige’ verklaring zijn. Kwestie van een beetje politieke moed en nee zeggen tegen de multinationals. Doet politicus X het niet dan kiezen wij gewoon politicus Y die het wel durft. Simpel. Eenvoudig. Klaar.
Maar die verklaring gaat voorbij aan het eenvoudige maar betekenisvolle gegeven dat 16% van de samenleving dagelijks rookt. In totaal steekt zelfs 22% van de samenleving een sigaret op. Zelfs als al die mensen op het pakje kunnen lezen dat roken dodelijk is.
Verbieden praktisch geen optie
Hoe (on)wenselijk je het ook vindt. Met dergelijke aantallen is een rookverbod op stel en sprong niet te verwezenlijken. Een algemeen verbod is (zelfs bij roken) een beperking van de vrijheid en de economische impact is enorm.
We kunnen daar heel ideologisch over doen. Of juist heel uitgesproken. Of heel vastberaden. Maar we moeten niet vergeten dat wij er als samenleving ook blij om zijn dat de overheid dergelijke ingrijpende maatregelen niet zomaar kan nemen.
Kan de overheid dan helemaal niets doen? Jawel. Ook komend jaar zullen sigaretten duurder worden. Zal er op minder plekken gerookt mogen worden. En zullen ze minder makkelijk verkocht mogen worden.
En ook niet onbelangrijk: begeleiding krijgen met stoppen met roken zal vaker vergoed worden.
Bewuste keuze om te starten en bewuste keuze om te stoppen
Starten met een gezondere levensstijl is voor de meeste mensen een keuze die zij bewust maken. Je koopt bijvoorbeeld een boek van Arie Boomsma, neemt een abonnement op de sportschool van Arie Boomsma en gaan met de banaan.
Roken is anders. Het is verslavend. Het is een ‘habit’. Het is een tijdverdrijf. Het is een heleboel, maar het is niet makkelijk om ermee te stoppen. Hoeveel boeken van Arie Boomsma je ook leest.
Zo vrij als je bent om te beginnen met roken, zo totaal niet vrij ben je als je wilt stoppen. Zelfs als je zeker weet dat je uiteindelijk een prettiger leven hebt.
Ik heb mij – onder andere als ervaringsdeskundige – verdiept in waarom het zo lastig is om te stoppen met roken. Als je een beetje googelt kom je terecht bij duizenden artikelen die daar over gaan.
Je hebt geen zwak karakter als het niet lukt. Het is gewoon niet eenvoudig.
De oplossing
Met hulp van anderen is het een stuk makkelijker om te stoppen. Zo hangt bij ons op kantoor een ‘contract’. Opgesteld door iemand die wil stoppen met roken. Als mijn kamergenoot weer rookt voor mei 2020 dan moet ze ons trakteren, anders trakteren wij haar.
Niet betuttelend. Vrije keuze. En zeer effectief. Het werkt!
Als mensen je helpen bij je stoppoging dan is deze effectiever. Verstokte rokers die vele stoppogingen hebben geprobeerd kunnen zelfs professionele begeleiding krijgen. Samen met mijn vriendin (die hier veel ervaring mee heeft) ga ik hier in 2020 meer werk van maken. Wij willen dezelfde hoge kwaliteit van begeleiding die men krijgt in het ziekenhuis toegankelijk maken voor mensen zoals jij en ik.
Daarvoor hebben we geen fancy nieuwe methode bedacht. Dat hoeft gelukkig ook helemaal niet. Met ons stoppen met roken project willen wij de brug slaan tussen evidence based begeleidingsmethodiek en een praktijk waarin enthousiasme en optimisme centraal staan.
Wij zijn nu druk met de voorbereidingen. Hoe dat er allemaal precies komt uit te zien hopen we in december wereldkundig te maken!
Wat denk jij dat Nederland nodig heeft?
Wat mij betreft een heldere en realistische kijk op gemeentelijk beleid.
In mijn nieuwsbrief vind je unieke inkijkjes in de Amsterdamse politiek en blijf je op de hoogte van relevante ontwikkelingen op het gebied van participatie en bestuurskunde. Lees je iets dat je interessant vindt? Laat mij het dan weten!
Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief via onderstaand formulier:
Laurent Staartjes
Amsterdammer. Socioloog. Bestuursrechtjurist. Gek op koken, squashen en musea. Ik blog over lokale politiek, staatsrecht en de kunst van verhalen vertellen.
Volg mij op Twitter of lees meer over mij.